Le 1er mai : un jour de lutte!

L’origine du Premier Mai se trouve aux Etats-Unis. En 1884, les syndicats groupés au sein de l’American Federation of Labour lancent une campagne pour exiger la journée des huit heures. Le 1er Mai 1886, 340.000 ouvriers américains entrent en grève et paralysent des milliers d’usines.

Certains patrons cèdent mais pour d’autres leur choix se porte vers la répression : devant la fabrique de faucheuses Mc Cormick de Chicago, la police tue alors six grévistes au cours d’une manifestation. En 1889, à Paris, le congrès de fondation de la Deuxième Internationale (l’Internationale Socialiste) décide, à l’instar des travailleurs américains, de mener partout des actions pour la journée des huit heures le 1er Mai : « Il sera organisé une grande manifestation à date fixe de manière que, dans tous les pays et dans toutes les villes à la fois, les travailleurs mettent les pouvoirs publics en demeure de réduire à huit heures la journée de travail. ».

Dès l’année suivante, cet appel reçoit un tel écho que la classe dirigeante est prise de panique. Les patrons allemands créent une ligue de défense prévoyant le renvoi des travailleurs absents des ateliers le 1er Mai. A Rome, les bourgeois les plus riches quittent la ville sans demander leur reste.

En Belgique, le ministre de la Justice ordonne à la gendarmerie d’identifier ceux qui ont voté pour l’organisation du 1er Mai ; on organise même des exercices de tirs spéciaux pour la garde civile « afin d’être prêts pour le 1er Mai ». Ce 1er Mai 1890, 150.000 travailleurs belges cessent le travail sous l’impulsion des mineurs wallons. Dans les autres pays, le mouvement prend une ampleur similaire. Le 1er Mai commence dès lors à s’enraciner dans la tradition de lutte des travailleurs du monde entier.

De eerste mei : een dag van strijd !

De oorsprong van 1 mei ligt in de Verenigde Staten. In 1884 lanceren de vakbonden gegroepeerd in de “American federation of Labour” een campagne voor de 8-urendag. De eerste mei 1886 gaan 340.000 Amerikaanse arbeiders in staking en worden duizenden bedrijven stil gelegd. Een aantal patroons geven toe, maar andere kiezen voor repressie: voor de maaifabriek Mc Cormick te Chicago worden zes stakers gedood door de politie. In 1889 in Parijs beslist het stichtingscongres van de tweede Internationale (de Socialistische Internationale) om uit solidariteit met de Amerikaanse arbeiders op 1 mei overal actie te voeren voor de achturendag: “Een grote betoging zal georganiseerd worden op een vastgelegde datum zodat, in alle landen en in alle steden tegelijk, de overheden erop gewezen worden de arbeidsdag terug te brengen tot 8 uur”.

Vanaf het volgende jaar is de respons op deze oproep dusdanig dat de heersende klasse in paniek geraakt. De Duitse patroons richten een verdedigingsbond op met het oog op het ontslag van de arbeiders die op 1 mei niet aanwezig zijn in de werkplaatsen. In Rome maken de rijkste burgers zich snel uit de voeten. In België geeft de minister van justitie opdracht aan de rijkswacht om iedereen die voor de organisatie van de 1ste mei heeft gestemd, te identifiëren. Er worden zelfs speciale schietoefeningen georganiseerd voor de burgerwacht “om klaar te staan voor de eerste mei”. Die 1ste mei 1890 leggen 150.000 Belgische arbeiders het werk neer naar het voorbeeld van de Waalse mijnwerkers. In de andere landen neemt de beweging een vergelijkbare omvang aan. De 1ste mei is sindsdien deel van de traditie van arbeidersstrijd in heel de wereld.